Surunkali Bolalar kasalliklari —
asosan bolalar orasida
uchraydigan yoki bolalik davrida
oʻziga xos kechadigan kasalliklar
guruhi.
Bolaning rivojlanish xususiyatlariga koʻra ona
qornida oʻsish davri, chaqaloqlik davri, bola
tugʻilgandan keyingi (4 hafta), emizikli davri
(bir yoshgacha), yasli davri (Z yoshgacha),
maktabgacha davri (7 yoshgacha),
boshlangʻich maktab yoshidagi (12 yoshgacha)
va oʻsmirlik yoki balogʻatga yetish davri (18
yoshgacha) farq qilinadi.
Ona qornida oʻsish davri bolaning shakllanishida muhim
rol oʻynaydi; homiladorlik davridagi zararli omillar
(kasalliklar, intoksikatsiyalar, turmush va ovqatlanish
sharoitining kamkoʻstligi, dori-darmonlar taʼsiri)
onagagina emas, qornidagi homilaning oʻsishi va
rivojlanishiga ham taʼsir etadi. Bu davrda koʻproq
tugʻruq vaqtidagi zararlanishlar (asfiksiya,
shikastlanishlar, falajlar, stafilokokk infeksiyalar)
kuzatiladi. Chaqaloqlar ayrim infeksion kasalliklarga
tugʻma chidamli boʻladi, biroq ularga (ayniqsa, chala
tugʻilgan bolalarga) yiringlatuvchi mikroblar avvalo,
stafilokokklar tez taʼsir qilib, kindik jarohatining yiringli
yalligʻlanishiga, chilla yaraga va hatto chaqaloklar
sepsisi kabi ogʻir kasallikka sabab boʻladi. Bu davrda
zotiljam ham xavfli kasallik hisoblanadi.
Yasli yoshidagi va maktabgacha tarbiya yoshidagi
bolalarga oʻz tengqurlari bilan oʻynab yurgan
chogʻida koʻkyoʻtal, qizamiq, difteriya, tepki va
boshqa yuqishi mumkin. Bundan tashqari, onasidan
oʻtgan immunitetning kuchi yoʻqoladi. Shuning uchun
bu davrda bolalar emlanib (vaksinatsiya), immunitet
vujudga keltiriladi. Maktab yoshidagi bolalarda
yuqumli kasalliklar koʻproq uchraydi. Emizikli bola
koʻkyoʻtal va qizamiq bilan ogʻriganda koʻpincha
oʻpkasi ham yalligʻlansa, maktab yoshidagi bolalarda
bu kasalliklar aksari asoratsiz oʻtadi (oʻpka
yalligʻlanmaydi).
Bolalar kasalliklari ning turli shakllari organizmning
chidamliligiga, yuqumli kasalliklarga qarshilik koʻrsatish
kuchiga, bolaning yoshiga bogʻliq. Har bir kasallik, u qanday
boʻlishidan qatʼi nazar (yuqumli yoki yuqumsiz) jismonan
barkamol, sogʻlom bolada yengilroq, ozgʻin, nimjon bolada
esa ogʻirroq oʻtadi. Bir xil mikrob qoʻzgʻatgan kasallik
bolaning turli yoshida turlicha kechadi. Bolalar kasalliklari
ning oldini olishda bola organizmining oʻziga xos xususiyatlari
koʻzda tutiladi.
O’tkir respirator virusli infeksiyalarning klinik
kechishiga va og'irligiga qarab bir-biriga juda
o'xshash belgilar namoyon bo'ladi. Shu sababli
respirator virusli infeksiyalarning umumiy kechimiga
to'xtalmoq zarur. Bu guruhga gripp, paragripp,
adenovirusli kasallik, reovirusli kasallik, respirator-
sinsitial infeksiya va rinovirusli kasalliklar kiradi.
Kasallik bosqichlari. Yashirin davr (bir necha soatdan
14 kungacha), kasallikning avj olish davri,
qaytalanish davri, rckonvalessensiya davri. Kasallik
davrlarining davomiyligi uning
og'irlik darajasi, etiologik turlari, asoratlari bor yoki
yo'qligiga bog'liq.
Adenovirusli va respirator-sinsitial infeksiya
cho'ziluvchan va to'lqinsimon kechishga moyil.
Adenoviruslar organizmda uzoq muddat saqlanishi
mumkin.
0 ‘RVI larining tasnifi.
Etiologiyasiga qarab: gripp, paragripp, adenovirus,
rinovirus, reovirus va respirator-sintisial viruslari.
Klinik shakliga ko'ra: manifest, bilinar-bilinmas,
simptomsiz.
Og'irlik darajasiga ko'ra: yengil, o'rta og'ir va og'ir.
Kechishi bo'yicha: asoratlanmagan, asoratlangan.
Jarayon joylashgan joyiga ko'ra: rinit, adenoidit,
sinusit, otit, evstaxit, faringit, tonzillit, laringit,
traxeit, bronxit, bronxiolit, pnevmoniya, cnterit,
kon'yuktivit.
Asoratlari. Maxsus (hiqildoq torayishi, obstruktiv bronxit,
nafas yetishmovchiligi, MNS ning virus bilan zararlanishi,
yurak, buyraklar zararlanishi). Maxsus bo'lmagan yoki
ikkilamchi bakterial infeksiya qo'shilishi (pnevmoniya, otit,
laringit, bronxit, traxeit, plevrit, tonzillit, sinusit, surunkali
somatik kasalliklaming qo'zishi).
