Boshlangʻich sinflarda asosiy miqdorlar va ularni oʻlchov birliklarini oʻrgatish

Yuklangan vaqt

2025-01-27

Yuklab olishlar soni

1

Sahifalar soni

3

Faytl hajmi

19,6 KB


Boshlangʻich sinflarda asosiy miqdorlar va ularni oʻlchov birliklarini oʻrgatish metodikasi. Mashgʻulot maqsadi: Talabalarning miqdorlarni o‘rgatish metodikasi, uzunlik va yuza o‘lchov birliklari boʻyicha olgan bilim, ko‘nikma, malaka va kompetensiyalarini mustahkamlash, mavzu yuzasidan o‘rganilgan malaka talablarini amaliyotga tadbiq etishni o‘rgatish. Mashgʻulot materiallari: “Boshlangʻich sinflarda matemalika o‘qitish metodikasi” darsligi, 1-2-3-4-sinf matematika darsligi, tarqatma materiallar, AKT va boshqalar. Tayanch tushunchalar: asosiy miqdor, yuza o‘lchov birliklari, yuza o‘lchov birliklari, o‘lchov birliklari, bilim, ko‘nikma, malaka, kompetensiya, bosqich, santimetr, matematik diktant, og‘zaki hisoblash, yozma hisoblash, metod, taqqoslash, millimetr, kilometr, detsimetr. Amaliy ishlash uchun topshiriqlar: 1. Boshlang‘ich sinflarda miqdorlarni o‘rgatish metodikasi. 2. Boshlang‘ich ta’limda uzunlik va yuza o‘lchov birliklarini o‘rgatish metodlari. 3. Mavzuga doir didaktik topshiriqlar. Boshlang‘ich sinflarda miqdorlarni o‘rgatish metodikasi. Miqdorlar, xuddi raqamlar kabi boshlang‘ich sinflarda matematika mashg‘ulotlarining asosiy tushunchasi bo‘lib, bolalarda miqdor haqida predmetlar va voqelikka aloqador va o‘lchov bilan bog‘liq sifat tasavvur uchun foydalaniladi. 1–2-sinflarda o‘quvchilar uzunlik, massa (og‘irlik), hajm, vaqt haqida va ularning o‘lchov birliklari haqida tasavvurga ega bo‘ladilar. Misollarni yеchish jarayonida ular baho, qiymat, miqdor, narx, tezlik, masofa, unumdorlik tushunchalari bilan tanishadilar. Mavzuni o‘rganish jarayonida shunga erishish zarurki, o‘quvchilar o‘zaro bog‘liq, ammo mutlaqo boshqa-boshqa, mazmunga ega bo‘lgan «miqdor» va «raqam» tushunchalarini aniq Boshlangʻich sinflarda asosiy miqdorlar va ularni oʻlchov birliklarini oʻrgatish metodikasi. Mashgʻulot maqsadi: Talabalarning miqdorlarni o‘rgatish metodikasi, uzunlik va yuza o‘lchov birliklari boʻyicha olgan bilim, ko‘nikma, malaka va kompetensiyalarini mustahkamlash, mavzu yuzasidan o‘rganilgan malaka talablarini amaliyotga tadbiq etishni o‘rgatish. Mashgʻulot materiallari: “Boshlangʻich sinflarda matemalika o‘qitish metodikasi” darsligi, 1-2-3-4-sinf matematika darsligi, tarqatma materiallar, AKT va boshqalar. Tayanch tushunchalar: asosiy miqdor, yuza o‘lchov birliklari, yuza o‘lchov birliklari, o‘lchov birliklari, bilim, ko‘nikma, malaka, kompetensiya, bosqich, santimetr, matematik diktant, og‘zaki hisoblash, yozma hisoblash, metod, taqqoslash, millimetr, kilometr, detsimetr. Amaliy ishlash uchun topshiriqlar: 1. Boshlang‘ich sinflarda miqdorlarni o‘rgatish metodikasi. 2. Boshlang‘ich ta’limda uzunlik va yuza o‘lchov birliklarini o‘rgatish metodlari. 3. Mavzuga doir didaktik topshiriqlar. Boshlang‘ich sinflarda miqdorlarni o‘rgatish metodikasi. Miqdorlar, xuddi raqamlar kabi boshlang‘ich sinflarda matematika mashg‘ulotlarining asosiy tushunchasi bo‘lib, bolalarda miqdor haqida predmetlar va voqelikka aloqador va o‘lchov bilan bog‘liq sifat tasavvur uchun foydalaniladi. 1–2-sinflarda o‘quvchilar uzunlik, massa (og‘irlik), hajm, vaqt haqida va ularning o‘lchov birliklari haqida tasavvurga ega bo‘ladilar. Misollarni yеchish jarayonida ular baho, qiymat, miqdor, narx, tezlik, masofa, unumdorlik tushunchalari bilan tanishadilar. Mavzuni o‘rganish jarayonida shunga erishish zarurki, o‘quvchilar o‘zaro bog‘liq, ammo mutlaqo boshqa-boshqa, mazmunga ega bo‘lgan «miqdor» va «raqam» tushunchalarini aniq farqiga bora olishlari kerak. Masalan, sim o‘ramidan bir bo‘lak kesib olib, o‘lchash birligi detsimetrdan foydalanib, 1 dm , 2 dm, 3 dm, ...20 dm. kabi uzunliklarni belgilab boramiz. Ya’ni mazkur o‘lcham birligini sim uzunligi bo‘yicha ketma-ket qo‘yish bilan o‘lchaymiz va tegishli nomi bilan - (20 dm) yozib qo‘yamiz. Miqdorlarni o‘rgatish bo‘yicha metodik sxema. 1. Bolalarda mavjud mazkur miqdorlar haqidagi tushunchalarni aniqlash (bolalarning hayotiy tajribasiga murojaat etish). 2. Bir xil nomli miqdorlarni solishtirish (chamalab ko‘rinish, solishtirish, taqqoslash, o‘lchash va boshqa xil usullar bilan). 3. Mazkur miqdorning o‘lchov birligi va o‘lchov asboblari bilan tanishtirish. 4. O‘quvchilarda o‘lchash ko‘nikmalari hosil qilish. 5. Bir xil nomdagi miqdorlarni qo‘shish va ayirish. (Masalalarni еchish jarayonida). 6. Miqdorlarning yangi o‘lchov birliklari bilan tanishtirish, bir nomdagi miqdorlarni boshqa o‘lchov birliklariga aylantirish. Ikki bir xil nomli o‘lchov birliklarini bitta ikki nomli o‘lchov birligiga aylantirish va aksincha. 7. Ikki xil nomli miqdorni qo‘shish va ayrish. 8. Miqdorlarni sonlarga ko‘paytirish va bo‘lish Mavzuga doir didaktik topshiriqlar. Talabalarni amaliy mashg‘ulotda olgan bilim, ko‘nikma, malaka va kompetensiyalarini mustahkamlash maqsadida “Yumaloq qor” usulidan foydalaniladi. Bunda o‘qituvchi tomonidan savollar yozilgan varaqlar yumaloqlanib, dumaloq shaklga keltirilgan bo‘ladi va bironta talabaga uloqtiriladi. Talaba qo‘lidagi yumaloqlangan qog‘ozning birinchi qavatini ochadi va yozilgan savolga javob beradi. So‘ngra boshqa talabaga uloqtiradi va u ham navbatdagi savolga javob beradi, toki oxirgi varaq qolgunicha o‘yin shu tariqa davom etadi. Oxirgi varaq ichida sovg‘a yashiringan bo‘lib, so‘ngi ishtirokchi unga ega bo‘ladi. Talabalar kichik guruhlarga boʻlinadi va berilgan topshiriqlarni bajarishadi. Topshiriqni bajarish uchun ularga 10 daqiqa beriladi, har bir guruh topshiriqlar boʻyicha taqdimot qilishadi. Bugungi amaliy mashg‘uloti musobaqa tarzida olib boriladi, har bir topshiriqqa 2 balldan beriladi. Agar guruh ishtirokchilari savolga javob berolmasalar, boshqa guruh talabalari javob beradi va ballni qo‘lga kiritadilar. G‘olib bo‘lgan guruh talabalariga sovrin beriladi. farqiga bora olishlari kerak. Masalan, sim o‘ramidan bir bo‘lak kesib olib, o‘lchash birligi detsimetrdan foydalanib, 1 dm , 2 dm, 3 dm, ...20 dm. kabi uzunliklarni belgilab boramiz. Ya’ni mazkur o‘lcham birligini sim uzunligi bo‘yicha ketma-ket qo‘yish bilan o‘lchaymiz va tegishli nomi bilan - (20 dm) yozib qo‘yamiz. Miqdorlarni o‘rgatish bo‘yicha metodik sxema. 1. Bolalarda mavjud mazkur miqdorlar haqidagi tushunchalarni aniqlash (bolalarning hayotiy tajribasiga murojaat etish). 2. Bir xil nomli miqdorlarni solishtirish (chamalab ko‘rinish, solishtirish, taqqoslash, o‘lchash va boshqa xil usullar bilan). 3. Mazkur miqdorning o‘lchov birligi va o‘lchov asboblari bilan tanishtirish. 4. O‘quvchilarda o‘lchash ko‘nikmalari hosil qilish. 5. Bir xil nomdagi miqdorlarni qo‘shish va ayirish. (Masalalarni еchish jarayonida). 6. Miqdorlarning yangi o‘lchov birliklari bilan tanishtirish, bir nomdagi miqdorlarni boshqa o‘lchov birliklariga aylantirish. Ikki bir xil nomli o‘lchov birliklarini bitta ikki nomli o‘lchov birligiga aylantirish va aksincha. 7. Ikki xil nomli miqdorni qo‘shish va ayrish. 8. Miqdorlarni sonlarga ko‘paytirish va bo‘lish Mavzuga doir didaktik topshiriqlar. Talabalarni amaliy mashg‘ulotda olgan bilim, ko‘nikma, malaka va kompetensiyalarini mustahkamlash maqsadida “Yumaloq qor” usulidan foydalaniladi. Bunda o‘qituvchi tomonidan savollar yozilgan varaqlar yumaloqlanib, dumaloq shaklga keltirilgan bo‘ladi va bironta talabaga uloqtiriladi. Talaba qo‘lidagi yumaloqlangan qog‘ozning birinchi qavatini ochadi va yozilgan savolga javob beradi. So‘ngra boshqa talabaga uloqtiradi va u ham navbatdagi savolga javob beradi, toki oxirgi varaq qolgunicha o‘yin shu tariqa davom etadi. Oxirgi varaq ichida sovg‘a yashiringan bo‘lib, so‘ngi ishtirokchi unga ega bo‘ladi. Talabalar kichik guruhlarga boʻlinadi va berilgan topshiriqlarni bajarishadi. Topshiriqni bajarish uchun ularga 10 daqiqa beriladi, har bir guruh topshiriqlar boʻyicha taqdimot qilishadi. Bugungi amaliy mashg‘uloti musobaqa tarzida olib boriladi, har bir topshiriqqa 2 balldan beriladi. Agar guruh ishtirokchilari savolga javob berolmasalar, boshqa guruh talabalari javob beradi va ballni qo‘lga kiritadilar. G‘olib bo‘lgan guruh talabalariga sovrin beriladi. 1-GURUH 1. Bir nomdagi uzunlik o‘lchov birligini boshqa o‘lchov birliklariga aylantirishga doir masala tuzing. 2.Ikki bir xil nomli yuza o‘lchov birliklarini bitta ikki nomli o‘lchov birligiga aylantirishga doir masala tuzing. 3. Miqdorlar orasidagi bog‘liklarga doir boshqotirma tuzing. 2-GURUH 1. Bir nomdagi yuza o‘lchov birligini boshqa o‘lchov birliklariga aylantirishga doir masala tuzing. 1. Ikki bir xil nomli uzunlik o‘lchov birliklarini bitta ikki nomli o‘lchov birligiga aylantirishga doir masala tuzing. 3. Miqdorlar orasidagi bog‘liklarga doir boshqotirma tuzing. 3-GURUH 1. Bitta ikki nomli yuza o‘lchov birligini ikki bir xil nomli o‘lchov birligiga aylantirishga doir masala tuzing. 2. Ikki xil nomli uzunlik o‘lchov birliklarini qo‘shish va ayrishga doir masala tuzing. 3. Miqdorlar orasidagi bog‘liklarga doir boshqotirma tuzing. Uyga topshiriq. Mavzuga doir har bir konsentrda matematik diktant yozish. 1-GURUH 1. Bir nomdagi uzunlik o‘lchov birligini boshqa o‘lchov birliklariga aylantirishga doir masala tuzing. 2.Ikki bir xil nomli yuza o‘lchov birliklarini bitta ikki nomli o‘lchov birligiga aylantirishga doir masala tuzing. 3. Miqdorlar orasidagi bog‘liklarga doir boshqotirma tuzing. 2-GURUH 1. Bir nomdagi yuza o‘lchov birligini boshqa o‘lchov birliklariga aylantirishga doir masala tuzing. 1. Ikki bir xil nomli uzunlik o‘lchov birliklarini bitta ikki nomli o‘lchov birligiga aylantirishga doir masala tuzing. 3. Miqdorlar orasidagi bog‘liklarga doir boshqotirma tuzing. 3-GURUH 1. Bitta ikki nomli yuza o‘lchov birligini ikki bir xil nomli o‘lchov birligiga aylantirishga doir masala tuzing. 2. Ikki xil nomli uzunlik o‘lchov birliklarini qo‘shish va ayrishga doir masala tuzing. 3. Miqdorlar orasidagi bog‘liklarga doir boshqotirma tuzing. Uyga topshiriq. Mavzuga doir har bir konsentrda matematik diktant yozish.