FARG‘ONA TURISTIK MINTAQASI.
Reja
1. Farg‘ona turistik mintaqasining mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy hayotidagi o‘rni.
2. Mintaqada turizmning rivojlanish tendensiyalari. Mintaqaning turistik resurslari
salohiyati.
3. Mintaqada turizm turlarini rivojlantirish imkoniyatlari.
1.Farg‘ona turistik mintaqasining mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy hayotidagi
o‘rni.
Farg’ona turistik rayoni respublikamizning uch viloyatidan iborat (Farg’ona,
Andijon, Namangan), eng so’lim, tabiati go’zal maskandir. Rayon o’zoq tarixga ega
hunarmandchilikning yirik markazi sifatida hozir ham ahamiyatini yuqotmagan.
Qadimiy shaharlardan hisoblangan Qo’qon shahrida bir qancha arxitektura
yodgorliklari mavjud. Masalan, Qo’qonning oxirgi xoni Xudoyorxon saroyi,
Modarixon maqbarasi shular jumlasidandir. 2700 yil yoshga kirgan Marg’ilon
(2007y) X asrda o’zining ipak matolari bilan mashhur bo’lgan. Marg’ilonning
monumental
yodgorliklaridan
bezatilgan,
masjid,
minora,
maqbara
va
kaptarxonadan iborat bo’lgan Kaptarlik kompozasiyasi (XVIII) hamda Shouda
masjidini ke6ltirish mumkin. Yuqorida ta’kidlaganimizdek turistik rayonda milliy
hunarmandchilik taraqqiy etgan. Shu o’rinda Marg’ilon ipaklari, shoyilari va
do’ppilari, Chust pichoqchiligi, charmdo’zligi, Rishton kulolchilik mahsilotlari
hamda Andijon, Asaka, Pop, Qo’qon, Shahrixon kabi shaharlari ham ma’lum
hunarmandchilik turlari bilan turistlarini jlb qilish imkoniyatiga ega. Yozyovon
cho’llari noyob cho’l landshafti bo’lsa, Axsi, Eski Pop, Tuproqqal’a ekoturistik
obidalar va rayon etnografiyasi, san’ati, madaniyati, urf-odatlari (tuylari, milliy
uyinlar) hamda choyxonalari turistik qiziqishni orttiruvchi resurslardir.
Turistik rayon tabiiy – rekreasiya resurslariga ham boydir. Hozirgi kunda
mazkur turistik rayonda 55 ga yaqin noyob tabiiy turistik obyektlar hisobga olingan.
Dam olish va davolanish maskanlariga Chortoq, Chimyon, Shohimardon, Vodil
kabilarni misol keltirish mumkin. Undan tashqari Namangan viloyatidagi Chortoq,
Gulshan dam olish va davolvnish sihatgohlari, Baliqko’l, Nanay, G’ova, Mavlono
Lutfullo, Parda Tursun kabi dam olish maskanlari va ziyoratgohlari, Andijon
viloyatidagi Shirmonbuloq, Xonobod, Dilkushod dam olish maskanlari, Qutayba Ibn
Muslim, Imom ota, Qambar ota va boshqa diniy ziyoratgohlar rayonni turistik
resurslar salohiyatini belgilaydi. Vodiyda 50 dan ortiq mineral suv manbalari
mavjud. Misol uchun turli kasalliklar davolanayotgan Chortoq mineral suvi 1946
yilda ochilgan.
Hozirgi kunda rayonda mahalliy turizm ancha rivojlangan bo’lib, ammo chet el
turistlarini jalb qilish nisbatan past darajada. Chunki, birinchidan, rayon turistik
nuqtai nazardan yaxshi o’rganilmagan, ikkinchidan, turistik infratuzilma yuqori
darajada takomillashmagan. Agarda yuqoridagi muammolar o’z yechimini topsa,
mintaqa mamlakatimizning turistlarni qabul qiluvchi asosiy markazlariga aylanadi.
2.Mintaqada turizmning rivojlanish tendensiyalari. Mintaqaning turistik
resurslari salohiyati.
Ahmad al-Farg`oniy majmuasi. Majmua mustaqillik davrida - 1998 yilda
bunyod etilgan. Abul Abbos ibn Muhammad ibn Kasir Ahmad al-Farg`oniy 797 yili
Farg`ona vodiysining Qubo (Quva) qishlog`ida tug`ilgan. Xalifa Horun ar-
Rashidning sharqiy yerlaridagi muovini, o`g`li Ma’munning Marvdagi olimlari
doirasiga kirgan. Ahmad al-Farg`oniy nihoyatda mashhur olim bo`lib, asarlarining
tarjimasi bir necha asrlar davomida hatto Yevropa universitetlarida ham asosiy
darslik sifatida qo`llanilgan. Manbalarda Ahmad al-Farg`oniy va uning 861 yilgi
ixtirolari haqida ko`p gapiriladi. U ixtiro qilgan "Miqyos an-Nil " (Nil daryosi suvini
o`lchash) hozirgi kunda ham Misrning Qohira shahrida saqlanib qolgan. Vafoti
taxminan 865-866 yillar, deb qabul qilingan.
Burxoniddin Marg`inoniy (ramziy) maqbarasi. O`zbekiston Respublikasi
Prezidenti Islom Karimov sa’y-harakatlari bilan allomaning ramziy maqbarasi 2000
yilda Rishton shahrida bunyod qilindi. Buyuk faqih Abul Hasan Ali ibn Abu Bakr
ibn Abduljalil al-Farg`oniy ar-Rishtoniy al-Marg`inoniy 1123 yilning 23 sentyabrida
tug`ilgan. U Qur’on, hadis va fiqh ilmini benihoya chuqur va mukammal egallagani
va bu sohada beqiyos durdonalar yaratgani tufayli "Burhon ad-din val-milla" (Din
va ummatning hujjati) degan nom olgan. 1178 yili yozgan "Al-Hidoya" asari fiqh
bo`yicha eng aniq, izchil, mukammal asar sifatida butun Islom olamida hanafiy
mazhabining fiqh masalalaridagi asosiy qo`llanmasiga aylangan.
Xo`ja Amin maqbarasi. XVIII asr. Xo`ja Amin maqbarasi XVIII asrning ikkinchi
yarmida bunyod etilgan. Maqbarani bezashda XIV asr boshida o`rta osiyolik
me’morlar foydalangan rang-barang sirkor qoplamadan siqib chiqargan o`yma sopol
qo`llanshgan. Tarixiy manbalarda yozilishicha, XVI asrning oxirlarida SHayx
Xovandi Tahur avlodlaridan bo`lgan Iminxo`ja Eshon Toshkentdan Namanganga
kelib o`rnashib qoladi. Unga ixlos qiluvchi kishilar ko`payib ketadi. Iminxo`ja Eshon
qaynotasidan meros qolgan boyliklar evaziga Ibrohimxo`ja xotiralari uchun
taxminan XVII asr oxiri - XVIII asr boshlarida Ibrohimxo`ja qabrining oldi tarafiga
maqbara bunyod etadi. Maqbara qurilishiga o`sha davrning mohir me’morlari jalb
qilinib, u juda nozik did bilan qurilgan.
Mullo Bozor Oxund (Mulla qirgiz) maqbarasi. XX asr boshi. Mullo Bozor Oxund
(Mulla qirgiz) XVII asrning birinchi yarmida dunyoga kelgan. Ilmga tashnalik uni
Turkistonning ilmu fan markazi bo`lmish Buxoroga olib kelgan. Uzoq yillar
madrasada o`qish bilan birga donishmand olim Mirzo Bahodir Buxoriydan ta’lim
olib, u zotdan irshod xatini - pirning yorlig`ini olgach, Buxorodan chiqib, O`rta va
YAqin SHarq mamlakatlariga sayohat qilgan. Qashqarning Xo`tan, yorkent va
boshqa shaharlarida bo`lgan. Mullo Bozor Oxund fiqh, hadis, faroiz, jo`g`rofiya, ilmi
hisob, tarix, adabiyot, tasavvuf va boshqa ilmlarni yaxshi egallagan yirik olim edi.