MAVZU: HUQUQ IJODKORLIGI REJA: 1. Huquq ijodkorligi – huquq yaratishning murakkab jarayoni sifatida. 2. Huquq ijodkorligi tushunchasi, turlari va prinsiplari. 3. Qonun ijodkorligi jarayoni tushunchasi va bosqichlari. 4. Huquq ijodkorligi jarayonida yuridik texnikaning roli. Huquq ijodkorligi – bu, eng avvalo, vakolatli davlat organlarining normative-huquqiy hujjatlarni, yaratish, ularga o’zgartirish kiritish yoki ularni bekor qilishga qaratilgan faoliyati. Huquq ijodkorligi turlari sifatida quyidagilarni ko’rsatib o’tish mumkin: - bevosita huquq ijodkorligi (umumxalq referendum) - davlat organlarining huquq ijodkorligi (Oliy Majlis, Vazirlar Mahkamasi, vazirliklar va boshqalar) - alohida mansabdor shaxslarning huquq ijodkorligi (president, vazirlar, hokimlar va boshqalar) - mahalliy davlat hokimiyati organlarining huquq ijodkorligi. Prinsip- biror nazariya, ta’limot, dunyoqarash va shu kabilarning dastlabki, asosiy qonun- qoidasi; faoliyat uchun asos qilib olinadigan bosh g’oya, qonun-qoida. Qonun ijodkorligi vakolatli davlat organining qonunlarni ishlab chiqish va qabul qilishga qaratilgan, aniq maqsadga yo’naltirilgan faoliyatidir. Qonun- bu vakolatli davlat organi tomonidan yoki referendum o’tkazish yo’li bilan belgilangan tartibda qabul qilinadigan, oliy yuridik kuchga ega bo’lgan, eng muhim va barqaror ijtimoiy munosabatlarni tartibga solishga qaratilgan normative-huquqi hujjat. Qonun ijodkorligi jarayoni – qonun chiqaruvchi hokimiyat organining qonunchilikda belgilangan tartibda qonunlar yaratishga, amaldagi qonunlarg o’zgartirish va qo’shimchalar kiritishga qaratilgan. Qonun chiqarish jarayoni bosqichlariga quyidagilar kiradi: 1. Qonunchilik tashabbusi 3. Qonunni qabul qilish 2. Qonun loyihasi muhokamasi 4. Qonunni imzolash va e’lon qilish 1. Qinunchilik tashabbusi Bu muayyan davlat organlari va mansabdor shaxslarning qonun chiqarish masalasini qo’yish va uning loyihasini ko’rib chiqish uchun qonun chiqaruvchi organga taqdim etish huquqidir. Qonun chiqarish tashabbusi – qonun chiqarish jarayonining lik bosqichidir. 2. Qonun loyihasi muhokamasi Qonun loyihasini ishlab chiqish va muhokama etish qonun yaratish jarayonining alohida va muhim bosqichidir. Bu bosqich qonun chiqaruvchi organga qonun loyihasi taqdim etilib, kun tartibiga kirganidan so’ng boshlanadi. 3. Qonunni qabul qilish Qonunni Qonunchilik palatasi palata deputatlari umumiy sonining ko’pchilik ovozi bilan qabul qilinadi. Qonunchilik palatasi qabul qilgan qonun o’n kun ichida Senatga ko’rib chiqish uchun yuboriladi. Senatga qonun bilan birga qonun loyihasini Qonunchilik palatasiga kiritish chog’ida taqdim etilgan hujjatlar yuboriladi. 4. Qonunni imzolash va e’lon qilish. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 99-moddasiga ko’ra Qonun Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilinib, Senat tomonidan ma’qullanib, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan imzolangach va qonunda belgilangan tartibda rasmiy manbalarga e’lon qilingach, yuridik kuchga ega bo’ladi. O’zbekiston Respublikasining “Normativ-huquqiy hujjatlar to’g’risida”gi Qonunning 28-moddasida “Normativ-huquqiy hujjatlar rasmiy nashrlarda e’lon qilinishi kerak. Rasmiy e’lon qilinmagan qonun asosida hech kim hukm qilinishi, jazoga tortilishi, mo-mulkidan yoki biron-bir huquqidan mahrum qilinishi mumkin emas” deb belgilab qo’yilgan. Zero, normative-huquqiy hujjatlarning e’lom qilinishi ular qo’llanilishining majburiy shartidir . O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Axborotnomasi, O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, “Xalq so’zi” va “Narodnoye slovo” gazetalari,, O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi normative-huquqiy hujjatlar e’lon qilinadigan rasmiy manbalar hisoblanadi.