KURS ISHI
ISH YURITISHNI TUGATISH
REJA:
I.
KIRISH
II.
Asosiy qism:
1. Ish yuritishni tugatish tushunchasi va asoslari
2. Ish yuritishni tugatish tartibi
3. Ish yuritishni tugatish oqibatlari
Xulosa
III.
Foydalanilgan adabiyotlar
KIRISH
Fuqarolik protsessual huquqi — bu fuqarolik ishlarini ko‘rib chiqish va hal
qilish tartibini belgilovchi huquqiy me'yorlar to‘plamidir. Ushbu huquqiy soha,
fuqarolik huquqiga asoslangan nizolarni hal qilishda, shuningdek, tomonlar
o‘rtasida huquqiy munosabatlarni normallashtirishda muhim rol o‘ynaydi. Fuqarolik
protsessual huquqi doirasida ish yuritishni tugatish jarayoni alohida e'tiborga
loyiqdir, chunki bu jarayon suddagi ishning oxirgi bosqichini tashkil etadi va uning
to‘g‘ri yakunlanishi adolat va qonun ustuvorligining ta'minlanishiga yordam beradi.
Ish yuritishni tugatish — bu sud yoki boshqa huquqiy organ tomonidan
ko‘rilayotgan ishning muhokama va qaror qabul qilish jarayonlarini yakunlash va
ishga oid barcha hujjatlarni tartibga solib, arxivlash jarayonidir. Bu bosqichda sud
qarorining kuchga kirishi va unga asosan chiqarilgan hujjatlarning qonuniy
rasmiylashtirilishi ta'minlanadi. Fuqarolik protsessual huquqida ish yuritishni
tugatish,
shuningdek,
huquqiy
jarayonlarning
shaffofligi
va
tizimning
samaradorligini oshirishga xizmat qiladi.
Ushbu referat ish yuritishni tugatish jarayonining huquqiy asoslarini, uning
qonuniy tartibini va amaldagi me'yorlarni ko‘rib chiqadi. Shuningdek, huquqiy
tizimdagi muammolar, amaliy tajribalar va ushbu jarayonni samarali tashkil etish
uchun zarur bo‘lgan chora-tadbirlar tahlil qilinadi.
1. Ish yuritishni tugatish tushunchasi va asoslari
Ish yuritishni tugatish — bu huquqiy jarayonlar yoki sud ishlarining
yakunlanishi va ularning rasmiy tarzda yakuniga yetkazilishi bilan bog‘liq huquqiy
amaldir. Fuqarolik protsessual huquqida ish yuritishni tugatish jarayoni, sudda yoki
boshqa huquqiy organlarda ko‘rilayotgan ishning oxirgi bosqichidir. Bu jarayon sud
qarorining chiqarilishi va uning ijro etilishi uchun zarur bo‘lgan barcha hujjatlarning
tayyorlanishi, rasmiylashtirilishi va arxivlashiga xizmat qiladi.
Ish yuritishni tugatish tushunchasi bir necha muhim jihatlarni o‘z ichiga oladi:
1. Sud ishining tugallanishi: Ish yuritishni tugatish, sud tomonidan ko‘rib
chiqilayotgan ishning yakunlanishini anglatadi. Sudning qarori chiqarilgach,
sud ishi tugallangan deb hisoblanadi. Bu qaror kuchga kirishi uchun huquqiy
jarayonlarning barcha talablariga muvofiq rasmiylashtirilishi kerak.
2. Qaror chiqarish va uning ijro etilishi: Ish yuritishni tugatish jarayonida sud
qarori rasmiylashtiriladi va tegishli hujjatlar tayyorlanadi. Qaror ijro etish
uchun ko‘rib chiqiladi, shuningdek, taraflarga qonuniy asoslangan hujjatlar
taqdim etiladi. Qaror ijro qilinganda, bu huquqiy munosabatlarning
yakunlanishi va taraflar o‘rtasidagi nizoning hal qilinishi ta'minlanadi.
3. Hujjatlarni tartibga solish va arxivlash: Ish yuritishni tugatish jarayoni
davomida barcha hujjatlar tartibga solinadi, tahlil qilinadi va saqlanish uchun
arxivga topshiriladi. Bu jarayon, hujjatlarning kelajakda qayta ishlatilishi yoki
tekshirilishi uchun zarur bo‘lgan asosiy amaldir.
4. Protsessual qonunlar va me'yorlar: Ish yuritishni tugatish jarayoni
protsessual qonunlar va me'yorlarga asoslanadi. Har bir davlatda ushbu
jarayon uchun belgilangan aniq qonun va tartiblar mavjud. Masalan,
O‘zbekiston Respublikasi fuqarolik protsessual kodeksida ish yuritishni
tugatish tartib-qoidalari aniq belgilangan bo‘lib, bu kodeksga muvofiq sud
ishlarini ko‘rib chiqish va ularni tugatishning barcha bosqichlari tartibga
solinadi.
5. Mas'uliyat va huquqlar: Ish yuritishni tugatish jarayonida barcha huquqiy
talablar bajarilishi va mas'uliyatlar hisobga olinishi kerak. Misol uchun,
sudning yakuniy qarori tomonlarga rasmiy ravishda e'lon qilinishi va barcha
zarur hujjatlar ularga topshirilishi lozim. Shuningdek, ish yuritishni tugatishda
huquqiy muammolar yuzaga kelishi mumkin, masalan, qarorning qayta ko‘rib
chiqilishi yoki unga nisbatan apellyatsiya kiritilishi.
Ish yuritishni tugatish — bu huquqiy jarayonning muhim bosqichidir va sud
ishining oxirgi natijasi bo‘lib, bu taraflar o‘rtasidagi nizoni hal qilishning, adolatni
ta'minlashning asosiy qismidir. U huquqiy hujjatlarning to‘g‘ri rasmiylashtirilishini
va kelajakda ularni foydalanishga tayyorlashni ta'minlaydi. Bu jarayon samarali
boshqarilishi va qonuniy me'yorlarga muvofiq amalga oshirilishi kerak.
Sud quyidagi hollarda ish yuritishni tugatadi, agar:
1) ish fuqarolik ishlari bo‘yicha sudga, iqtisodiy sudga yoki ma’muriy sudga
taalluqli bo‘lmasa;
2) fuqarolik ishlari bo‘yicha sudning, iqtisodiy sudning yoki ma’muriy
sudning yoxud chet davlat vakolatli sudining ayni bir taraflar o‘rtasidagi, ayni bir
predmet to‘g‘risidagi va ayni bir asoslar bo‘yicha nizo yuzasidan qonuniy kuchga
kirgan hal qiluv qarori yoki da’vogarning arz qilingan talablaridan voz kechishini
qabul qilish to‘g‘risidagi yoxud taraflarning kelishuv bitimini tasdiqlash haqidagi
ajrimi mavjud bo‘lsa;
3) da’vogar arz qilingan talablaridan voz kechgan va sud bu voz kechishni
qabul qilgan bo‘lsa;
4) taraflar kelishuv bitimi tuzgan va u sud tomonidan tasdiqlangan bo‘lsa;
5) hakamlik sudining ayni bir taraflar o‘rtasidagi, ayni bir predmet
to‘g‘risidagi va ayni bir asoslar bo‘yicha nizo yuzasidan hal qiluv qarori mavjud
bo‘lsa, bundan sud hakamlik sudining hal qiluv qarorini majburiy ijro etish uchun
ijro varaqasini berishni rad etgan hollar mustasno;
6) ish bo‘yicha taraflardan biri bo‘lgan fuqaroning vafotidan so‘ng nizoli
huquqiy munosabat huquqiy vorislikka yo‘l qo‘ymasa;
7) ish bo‘yicha taraf bo‘lib qatnashayotgan tashkilot tugatilgan bo‘lsa.
Ish yuritishni tugatish — bu sud yoki boshqa huquqiy organlar tomonidan
ko‘rilayotgan ishlarning yakunlanishiga, huquqiy jarayonlarning rasmiy tarzda
yakuniga yetkazilishiga oid huquqiy amaldir. Ushbu jarayon sudning qaror
chiqarishi va ushbu qarorning ijro etilishi uchun zaruriy hujjatlarning tayyorlanishi
va rasmiylashtirilishini o‘z ichiga oladi. Ish yuritishni tugatish, shuningdek,
hujjatlarning arxivga topshirilishi va kelajakda qayta foydalanish uchun
tayyorlanishini ta'minlaydi. Bu jarayon protsessual qonunlarga asoslangan bo‘lib,
sud ishining natijalarini qonuniy kuchga kiritadi.
1. Ish yuritishni tugatish asoslari
Ish yuritishni tugatishning asoslari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Protsessual qonun va me'yorlar: Ish yuritishni tugatish jarayoni, har bir
davlatda belgilangan protsessual qonunlar va normativ hujjatlar asosida
amalga oshiriladi. O‘zbekiston Respublikasida, masalan, Fuqarolik
protsessual kodeksi va boshqa huquqiy hujjatlar ushbu jarayonni tartibga
soladi. Qonunlar va me'yorlar, sudning ishni qanday yakunlashi, qarorlar va
hujjatlarning rasmiylashtirilishi, shuningdek, ularni arxivga topshirish tartib-
qoidalarini belgilaydi.
Sudning qarori: Sudning qarori — ish yuritishni tugatishning asosiy elementi
hisoblanadi. Sud qarori, shuningdek, uning ijro etilishi uchun zarur huquqiy
hujjatlarni yaratish va taraflarga e'lon qilishni o‘z ichiga oladi. Qaror
to‘g‘riligini va uning qonuniy asoslanganligini ta'minlash uchun sud mustaqil
va ob'ektiv baho beradi.
Hujjatlar bilan ishlash: Ish yuritishni tugatish jarayoni davomida hujjatlar
tartibga solinadi, tekshiriladi va arxivga topshiriladi. Hujjatlarning
rasmiylashtirilishi va ularning saqlanishi, huquqiy munosabatlarning
shaffofligini ta'minlashga xizmat qiladi.
Tartib va protsedura: Ish yuritishni tugatish uchun belgilangan tartib va
protsedura har bir davlatda farq qiladi. Sud tomonidan ishlanayotgan qarorlar
va
hujjatlar
qonuniy
me'yorlarga
muvofiq
tarzda
tayyorlanishi,
rasmiylashtirilishi va arxivga topshirilishi kerak.
Ish yuritishni tugatish jarayoni, asosan, quyidagi bosqichlardan iborat:
Sud muhokamasi va qaror chiqarish: Sud tomonidan ishning barcha
materiallari, hujjatlari va tomonlarning dalillari tekshiriladi. Sud ishni
yakunlash uchun qaror chiqaradi va bu qaror taraflarga e'lon qilinadi. Qaror
chiqarilganidan so‘ng, sud ishining rasmiy yakuni amalga oshiriladi.
Qarorni rasmiylashtirish: Sudning chiqarilgan qarori tegishli hujjatlar bilan
rasmiylashtiriladi, masalan, sud hukmi yoki qarori rasmiy shaklda
tayyorlanadi. Bu hujjatlar tomonlarga taqdim etilishi va kerakli joylarga
yuborilishi uchun tayyorlanadi.
Ijro hujjatlari va ijro etish: Qaror ijro etilishi uchun zarur hujjatlar
tayyorlanadi. Bu hujjatlar orqali qarorning bajarilishi uchun amaliy choralar
ko‘riladi. Ijro hujjatlari, odatda, sudning qarori yoki hukmini bajarish uchun
rasmiy ravishda tayyorlanadi va ijro etish uchun mas'ul organlarga
topshiriladi.
Hujjatlarni arxivlash: Ish yuritishni tugatishning so‘nggi bosqichi
hujjatlarning tartibga solinishi va arxivga topshirilishidir. Bu bosqich
hujjatlarning kelajakda tekshirilishi, qayta ishlatilishi va huquqiy audit uchun
tayyorlanishini ta'minlaydi.
Ish yuritishni tugatish jarayoni, huquqiy tizimning samarali ishlashini
ta'minlash uchun muhimdir. Bu jarayon sud ishlarining to‘g‘ri va qonuniy
yakunlanishini, hujjatlarning rasmiylashtirilishi va arxivlashni nazarda tutadi. Ish
yuritishni tugatishning asoslari va tarifi sudning qaror chiqarish, hujjatlar bilan
ishlash va ularni arxivga topshirish kabi bosqichlarni o‘z ichiga oladi. Bu amallar,
huquqiy jarayonlarning shaffofligini, qonun ustuvorligini va
adolatning
ta'minlanishini kafolatlaydi.
2. . Ish yuritishni tugatish tartibi
Ish yuritish sudning ajrimi bilan tugatiladi. Agar ish yuritish ish sudga taalluqli
bo‘lmaganligi sababli tugatilsa va nizoni hal etish boshqa davlat organining
vakolatiga taalluqli bo‘lsa, sud arizachining qaysi organga murojaat qilishi
kerakligini ko‘rsatishi shart.
Ish yuritishni tugatish to‘g‘risidagi sud ajrimi ustidan xususiy shikoyat
(protest) berilishi mumkin.
Ish yuritishni tugatish tartibi, huquqiy jarayonning yakuniy bosqichini tashkil
etadi. Bu jarayon, sud yoki boshqa huquqiy organlarda ko‘rilgan ishning rasmiy
tarzda tugallanishini va uning qonuniy rasmiylashtirilishini ta'minlaydi. Ish
yuritishni tugatish tartibi, sudning qaror chiqarishidan tortib, hujjatlarni
arxivlashgacha bo‘lgan barcha amallarni o‘z ichiga oladi. Ushbu jarayon, sud
ishining qonuniy kuchga kirishini va undan keyin amalga oshiriladigan ijro etish
choralari uchun zarur bo‘lgan huquqiy asosni yaratadi.
1. Sudning qaror chiqarishi
Ish yuritishni tugatish tartibining birinchi bosqichi — sudning ishni ko‘rib
chiqib, qaror chiqarishidir. Sud, barcha dalil va hujjatlarni to‘plab, tomonlarning
fikrini eshitib, ishning asosiy shartlarini tahlil qiladi. Qaror chiqarishdan oldin, sud
qonunlar va me'yorlarga rioya qilish orqali, taraflar o‘rtasidagi nizoni hal qilishga
harakat qiladi. Sud qarori, odatda, yozma shaklda tayyorlanadi va unda ishning
mohiyati, qarorning sabablari va unga asoslangan qonuniy me'yorlar ko‘rsatiladi.
2. Qaror va hujjatlarning rasmiylashtirilishi
Sudning qarori chiqarilgach, uni rasmiylashtirish bosqichi boshlanadi. Qaror
rasmiy shaklda yoziladi va tegishli hujjatlar bilan to‘ldiriladi. Bu hujjatlar, odatda,
sudning hukmi yoki qarori, protokollar, bayonnomalar va boshqa sud hujjatlari
bo‘lishi mumkin. Qaror rasmiylashtirilgach, tomonlarga yoki ularning vakillariga
e'lon qilinadi. E'lon qilish, tomonlarning sud qarori bilan tanishishini va uning
mazmunini tushunishini ta'minlaydi.
3. Qarorning kuchga kirishi
Sud qarori rasmiylashtirilgach, u qonuniy kuchga kiradi. Bu, sud qarorining
qonuniy ravishda amal qilishini anglatadi. Ko‘pgina hollarda, sud qarori darhol
kuchga kiradi, lekin ayrim holatlarda, masalan, apellyatsiya yoki qayta ko‘rib
chiqish so‘rovi mavjud bo‘lsa, qarorning kuchga kirishi kechiktirilishi mumkin. Sud
qarori ijro etilishi uchun rasmiy tarzda bajarilishi kerak bo‘lgan talablar belgilangan
bo‘lishi kerak.
4. Ijro hujjatlarining tayyorlanishi va ijro etilishi
Qaror kuchga kirgach, uni ijro etish uchun zarur bo‘lgan hujjatlar
tayyorlanadi. Ijro hujjatlari sudning qaroriga asoslangan va undan keyin bajarilishi
lozim bo‘lgan amaliy choralarning boshida turadi. Bu hujjatlar, masalan, qaror ijro
hujjatlari, ijro etish talabnomalari va boshqa huquqiy hujjatlar bo‘lishi mumkin. Ijro
etish jarayoni sud tomonidan yoki boshqa ijro etuvchi organlar tomonidan amalga
oshiriladi.
5. Hujjatlarni arxivlash
Ish yuritishni tugatish tartibining oxirgi bosqichi — barcha tegishli hujjatlarni
arxivlashdir. Bu hujjatlar, sudning qarori, rasmiylashtirilgan hujjatlar, protokollar va
boshqa huquqiy materiallarni o‘z ichiga oladi. Arxivlash, hujjatlarning kelajakda
qayta tekshirilishi, audit o‘tkazilishi va huquqiy tekshiruvlar uchun tayyor bo‘lishini
ta'minlaydi. Arxivlash jarayoni, hujjatlarning saqlanishini, himoyasini va
shaffofligini ta'minlashga yordam beradi.
6. Ish yuritishni tugatishning qonuniy va amaliy jihatlari
Ish yuritishni tugatish jarayonida qonuniy jihatlar, masalan, huquqiy vaqt
belgilari, sud qarorining asoslanganligi, hujjatlarning rasmiylashtirilishi va ularning
arxivlash muddati muhim ahamiyatga ega. Amaliy jihatlar esa sud va boshqa
huquqiy organlarning ish yuritishni samarali amalga oshirishi, shuningdek,
hujjatlarni boshqarish va ularni saqlash uchun zarur bo‘lgan texnologiyalarni o‘z
ichiga oladi.
Ish yuritishni tugatish tartibi, sud ishining yakuniy bosqichi bo‘lib, sudning
qaror chiqarishidan tortib hujjatlarni arxivlashgacha bo‘lgan barcha bosqichlarni o‘z
ichiga oladi. Ushbu jarayon huquqiy tizimning samarali ishlashini, adolatning
ta'minlanishini va qonun ustuvorligini kafolatlaydi. Ish yuritishni tugatish
jarayonida har bir bosqichning qonuniy va amaliy jihatlari muhim ahamiyatga ega,
chunki bu jarayon barcha huquqiy munosabatlarning yakuniy va rasmiy holatini
belgilaydi.
Sudning qaror chiqarishi
Sudning qaror chiqarishi — bu sud protsessining markaziy va muhim
bosqichidir. Bu bosqichda sud, ko‘rib chiqilayotgan ish bo‘yicha barcha
tomonlarning dalil va hujjatlarini tahlil qilib, muhokama qiladi va yakuniy qaror
chiqaradi. Sud qarori, sudning huquqiy va protsessual talablar asosida, tomonlarning
talablari, taqdim etilgan dalillar va huquqiy me'yorlarga muvofiq tarzda chiqariladi.
Sud qarorining mazmuni
Sud qarori, odatda, quyidagi asosiy elementlarni o‘z ichiga oladi:
Qaror nomi: Sudning qarori rasmiy tarzda nomlanadi, masalan, "Sudning
hukmi" yoki "Sud qarori".
Taqdimot qismi: Bu qismda sud ishining qisqacha ta'rifi, tomonlarning ismlari
va talablari ko‘rsatiladi.
Sudning qaroriga asos bo‘lgan huquqiy asos: Sud qarori chiqarilishi uchun
tayinlangan qonunlar, me'yorlar va boshqa huquqiy aktlar ko‘rsatiladi.
Sudning qarori: Sudning yakuniy qarori va uning sabablari aniq ko‘rsatiladi,
masalan, da'vogar yoki javobgar tomonning talablari qanoatlantirilganmi yoki
rad etilganmi.
Qarorning ijro etilishi va boshqa protsessual chora-tadbirlar: Agar sud
qarorida ijro etish uchun qo‘shimcha chora-tadbirlar yoki protsessual
harakatlar talab qilinsa, ular shu qismda ko‘rsatiladi.
Sud qarorining turli turlari
S
u
d
n
i
n
g
q
a
r
Qaror (hukm): Ishning mohiyati bo‘yicha sudning yakuniy qarori. Masalan,
da'voni qanoatlantirish yoki rad etish.
Boshqa qarorlar: Muvaqqat qarorlar, masalan, ishdagi vaqtincha o‘zgarishlar
yoki ishni ko‘rib chiqish jarayonini to‘xtatish to‘g‘risidagi qarorlar.
Ijro etish to‘g‘risidagi qarorlar: Sudning chiqarilgan qarori ijro etilishini
ta'minlash uchun chiqarilgan hujjatlar.
Sud qarorining chiqarilish tartibi
Sudning qaror chiqarish jarayoni, odatda, quyidagicha amalga oshiriladi:
1. Sud muhokamasi: Sudda ishtirok etuvchi tomonlar, guvohlar, ekspertlar va
boshqa ishtirokchilar tomonidan ma'lumotlar taqdim etiladi, dalillar ko‘rib
chiqiladi.
2. Sudning ichki muhokamasi: Sudya yoki sudya tarkibi, barcha materiallarni
tahlil qiladi va qaror chiqarish uchun ichki muhokama o‘tkazadi. Bu
bosqichda sud barcha dalillarni va huquqiy asoslarni hisobga oladi.
3. Qaror chiqarish: Sud, o‘z qarorini chiqaradi va uni rasmiylashtiradi. Qaror
chiqarilganidan so‘ng, sud ishtirokchilarga yoki ularning vakillariga e'lon
qilinadi.
Sud qarorining kuchga kirishi
Sudning qarori chiqarilganidan so‘ng, bu qaror qonuniy kuchga kirishi uchun
belgilangan muddatga ega bo‘ladi. Bu muddat davomida qaror ustidan shikoyat
qilish yoki apellyatsiya kiritish huquqi mavjud. Agar qaror ustidan shikoyat yoki
apellyatsiya kiritilmasa, qaror qonuniy kuchga kiradi va uni ijro etish jarayoni
boshlanadi.
Sud qarorining ijro etilishi
Sud qarori ijro etilishi uchun qo‘shimcha hujjatlar tayyorlanadi va ijro etish
uchun tegishli organlarga (masalan, ijro etuvchi sud, huquqni muhofaza qiluvchi
organlar) yuboriladi. Ijro etish jarayoni, sud qarorining to‘liq bajarilishini ta'minlash
uchun zarur.
Sudning qaror chiqarishi — bu sud protsessining yakuniy va muhim bosqichi
bo‘lib, u huquqiy nizolarni hal qilish va tomonlar o‘rtasidagi munosabatlarni tartibga
solish uchun kerakli asoslarni yaratadi. Sud qarori, qonuniy talablar asosida
chiqarilib, uning ijro etilishi uchun zaruriy amallar amalga oshiriladi. Sud qarorining
rasmiylashtirilishi va uning kuchga kirishi huquqiy tizimning shaffofligini va
adolatni ta'minlashga xizmat qiladi.
Qaror va hujjatlarning rasmiylashtirilishi
Qaror va hujjatlarning rasmiylashtirilishi — sudning qaror chiqarish
jarayonining yakuniy bosqichidir va sud ishining rasmiy tarzda tugallanishini
ta'minlaydi. Bu jarayon sud tomonidan chiqarilgan qarorning yozma shaklda
tayyorlanishi, uning qonuniy rasmiylashtirilishi va kerakli hujjatlarning to‘liq va
aniq shakllantirilishini o‘z ichiga oladi. Qaror va hujjatlarning rasmiylashtirilishi,
shuningdek, sudning qaroriga asoslangan barcha huquqiy chora-tadbirlarning
amalga oshirilishini va hujjatlarning arxivlashga tayyorlanishini kafolatlaydi.
1. Qaror va hujjatlarning rasmiylashtirilishining ahamiyati
Sud qarori va unga qo‘shilgan hujjatlarning rasmiylashtirilishi, sudning ishni
yakunlashdagi qonuniy va protsessual talablarini bajarishini ta'minlaydi. Bu jarayon,
sudning chiqarilgan qarorining to‘g‘ri, to‘liq va aniqligini nazorat qilishga imkon
beradi, shuningdek, qarorlarning ijro etilishi uchun zarur hujjatlar tayyorlanadi.
Rasmiylashtirilgan hujjatlar, sudning qarori va boshqa tegishli hujjatlar, sud
ishtirokchilari uchun rasmiy ma'lumot sifatida ishlatiladi va kelajakda huquqiy
tekshiruvlar uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.
2. Qarorning rasmiy shaklda yozilishi
Sud qarori, sud tomonidan ko‘rib chiqilayotgan ishning barcha tafsilotlarini
va unda ko‘rsatilgan huquqiy asoslarni o‘z ichiga olgan rasmiy hujjatdir. Qaror
yozma shaklda tayyorlanadi va unda quyidagi asosiy elementlar bo‘ladi:
Qarorning sarlavhasi: Sudning nomi va joylashgan manzili, qaror raqami va
sanasi ko‘rsatiladi.
Ishtirokchilar: Ishda ishtirok etgan tomonlar, ularning vakillari va boshqa
ishtirokchilarning ismlari.
Ishning qisqacha ta'rifi: Ishning mohiyati, talablar va shikoyatlarning
ko‘rsatilishi.
Sudning
qarori:
Sudning
chiqarilgan
qarori,
masalan,
da'vani
qanoatlantirish, rad etish yoki boshqa ma'lumotlar.
Qarorning asoslari: Qaror chiqarishda asoslangan qonunlar, me'yorlar va
dalillar.
Qarorning ijro etilishi haqida ma'lumot: Qaror ijro etilishi uchun qanday
chora-tadbirlar ko‘rilishi kerakligi haqida ma'lumot.
3. Qarorning ijro etilishi va boshqa hujjatlarning rasmiylashtirilishi
Qaror rasmiylashtirilgach, ijro etish uchun zarur bo‘lgan hujjatlar
tayyorlanadi. Bu hujjatlar, sudning qarori asosida ijro etish uchun mas'ul organlarga
lanadi. Bu hujjatlar, masalan, qaror ijro hujjatlari, ijro etish talabnomalari va
boshqa huquqiy hujjatlar bo‘lishi mumkin.
: Sud majlisida yuzaga kelgan vaziyatlarni tasvirlovchi hujjatlar, shu
jumladan, guvohlarning ko‘rsatmalari, ekspertlarning xulosalari va boshqa
4. Qaror va hujjatlarning rasmiylashtirilishiga oid protsessual talablar
Qaror va hujjatlarning rasmiylashtirilishi quyidagi protsessual talablar asosida
amalga oshiriladi:
Yozma shaklda rasmiylashtirish: Qaror va hujjatlar yozma shaklda
tayyorlanishi va rasmiylashtirilishi kerak. Ular sudning rasmi muhrlari,
imzolari va kerakli ma'lumotlar bilan tasdiqlanadi.
Qonuniy me'yorlarga rioya qilish: Sud qarori va unga qo‘shilgan hujjatlar
mamlakatning fuqarolik protsessual kodeksi yoki boshqa huquqiy
me'yorlariga muvofiq rasmiylashtirilishi lozim.
Taraflarga taqdim etish: Qaror rasmiylashtirilgach, u tomonlarga yoki
ularning vakillariga taqdim etilishi kerak. Bu, sud qarorining taraflar
tomonidan tanishilishi va kerakli hollarda unga e'tiroz kiritish imkoniyatini
beradi.
5. Hujjatlarning saqlanishi va arxivlash
Qaror va hujjatlarning rasmiylashtirilgandan so‘ng, ular kelajakda huquqiy
tekshiruvlar va auditlar uchun saqlanishi kerak. Bu maqsadda hujjatlar arxivga
topshiriladi. Arxivlash jarayoni hujjatlarning uzoq muddatli saqlanishini va ularning
mavjudligini ta'minlaydi. Arxivdagi hujjatlar sud ishining tarixiy hujjatlari sifatida
kelajakda ko‘rib chiqilishi va tahlil qilinishi mumkin.
Xulosa
Qaror va hujjatlarning rasmiylashtirilishi — bu sud qarorining yakuniy rasmiy
bosqichi bo‘lib, sud ishining qonuniy va rasmiy tarzda tugallanishini ta'minlaydi. Bu
jarayon sud qarorining to‘g‘riligini va aniq rasmiylashtirilishini kafolatlaydi,
shuningdek, qarorning ijro etilishi uchun zarur hujjatlarni tayyorlaydi. Sud hujjatlari
va qarorlarining rasmiy shaklda tayyorlanishi va arxivlash jarayoni, huquqiy
tizimning shaffofligini va ishonchliligini ta'minlashga xizmat qiladi.
3. Ish yuritishni tugatish oqibatlari
Ish yuritish tugatilgan taqdirda, ayni bir taraflar o‘rtasidagi, ayni bir predmet
to‘g‘risidagi va ayni bir asoslar bo‘yicha nizo yuzasidan sudga ikkinchi marta
murojaat qilishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Ish yuritishni tugatish, sud protsessining yakuniy bosqichi bo‘lib, uning
qonuniy va amaliy oqibatlari mavjud. Ushbu oqibatlar, sudning qaroriga va unda
ko‘rsatilgan chora-tadbirlar, taraflarning huquq va majburiyatlarini, shuningdek,
huquqiy tizimning faoliyatini ta'minlaydi. Ish yuritishni tugatish oqibatlari sudning
chiqarilgan qaroriga va huquqiy normalarga asoslanadi va quyidagi asosiy jihatlarni
o‘z ichiga oladi:
1. Qonuniy kuchga kirishi
Sudning qarori, ish yuritishni tugatish jarayonida qonuniy kuchga kiradi. Bu,
sudning chiqarilgan qarorining qonuniy ravishda amalga oshirilishini va uning ijro
etilishi mumkinligini bildiradi. Qonuniy kuchga kirgan qaror, barcha tomonlar
uchun majburiy hisoblanadi. Agar qaror ustidan shikoyat kiritilmasa yoki
apellyatsiya davri o‘tib ketsa, qarorning qonuniy kuchga kirishi amalga oshadi.
2. Qaror ijro etilishi
Ish yuritishni tugatish oqibatlaridan biri sud qarorining ijro etilishi
hisoblanadi. Sud qarori, unda ko‘rsatilgan talablar asosida bajarilishi kerak. Ijro
etish, sud tomonidan chiqarilgan qarorning amaliy hayotga tatbiq etilishini
ta'minlaydi. Masalan, qaror asosida mol-mulkni musodara qilish, zararni qoplash,
shikoyatni qanoatlantirish yoki boshqa ijro etilishi kerak bo‘lgan chora-tadbirlar
amalga oshiriladi. Ijro etish jarayoni, odatda, huquqni muhofaza qilish organlari
tomonidan amalga oshiriladi.
3. Protsessual va huquqiy statusning o‘zgarishi