Sherikchilikning asosiy shartlari:
• Barcha sheriklar teng miqdorda ulushlar kiritadi va teng miqdorda
javobgar bo`ladi.
• Barcha sheriklar biznessni boshqarishda ishtirok etadi
• Barcha sheriklarning roziligisiz boshqa sherik biznessga qabul
qilinmaydi
• Biznesdagi barcha o`zgarishlar barcha sheriklarning roziligi asosida
amalga oshiriladi
• Biznessdan sherikni majburiy tartibda chiqarish uchun barcha
sheriklarning roziligi kerak bo`ladi
Javobgarlik
• “Professional hisobchilar” to`liq shirkatida jami 50 ta hisobchi faoliyat
olib boradi. Mazkur hisobchilardan biri bo’lgan Ahmadjon “BioTech”
MCHJning hisobotlarini noto`g`ri kiritganligi uchun MCHJga ortiqcha
soliq hisoblandi.
• Mazkur holatda javobgarlik qanday tartibda amalga oshiriladi?
Javobgarlik
• Javobgarlik bir kishiga yoki barcha sheriklarga ham qo`llanilishi
mumkin.
• Sheriklar o`zlarining qo`shgan barcha mol-mulklari bilan javobgar
bo`ladi.
• Ahmadjon va Kamolliddin birgalikda bir do`kon ochib faoliyat
yuritmoqchi bo`lishdi. Ahmadjon 40 mln so`m, Kamoliddin esa 60 mln
so`m investitsiya qilishga kelishishdi. Kamolliddin davlat tashkilotida
ishlashi tufayli, faqatgina pul qo`shishi, Ahmadjon esa savdoni
yuritishga kelishdi.
• Ular keyinchalik o`rtalarida muammolar paydo bo`lishini oldini olish
va o`z biznesslariga huquqiy maqom berish maqsadida sizning
advokatlik byurongizga murojaat qilishdi.
• Ularga qanday turdagi korporatsiya turini ochish qulay va nimaga?
Shirkatlar
To`liq
shirkat
Komandit
shirkat
To’liq shirkat bu?
• Иштирокчилари ширкат мажбуриятлари бўйича ўзларига қарашли
бутун мол-мулк билан жавоб берадиган ширкат тўлиқ ширкат деб
ҳисобланади.
• Ширкатнинг ҳар бир иштирокчиси ширкат номидан иш юритишга
ҳақлидир.
• Ширкат ишларини юритиш унинг иштирокчиларидан бирига
юклаб қўйилиши мумкин.
• Ширкатга янги иштирокчилар ширкат барча иштирокчиларининг
розилиги билангина қабул қилиниши мумкин.
Komandit shirkat bu?
• Tўлиқ шериклар билан бир қаторда ширкат фаолияти билан
боғлиқ
зарарлар
учун
ўзлари
қўшган
ҳиссалар
доирасида
жавобгар бўладиган ҳамда ширкат томонидан тадбиркорлик
фаолиятини амалга оширишда иштирок этмайдиган бир ёки бир
неча иштирокчи (ҳисса қўшувчи, коммандитчи) мавжуд бўлса,
бундай ширкат коммандит ширкат деб ҳисобланади.
• Коммандит
ширкат
фаолиятини
бошқариш
тўлиқ
шериклар
томонидан амалга оширилади.
“IMAN HALAL INVESTMENTS” KSH
• "IM
A
N
H
A
L
A
L
IN
V
E
S
TM
E
N
TS
" M
C
H
J
-To
`liqs
herik
• 1041 ta K
o
m
andits
heriklar(F
uqaro
lar)
• Q
aro
rlarfaqat“IM
A
N
H
A
L
A
L
IN
V
E
S
TM
E
N
TS
” ko
m
andits
hirkatiningto
`liqs
heriklari
ya`ni "IM
A
N
H
A
L
A
L
IN
V
E
S
TM
E
N
TS
" M
C
H
J
т
о
м
о
н
и
д
анқаб
улқи
л
и
н
ад
ив
аko
m
andit
s
arm
o
yado
rlarbilanm
uho
kam
aqilinm
aydi.
• S
arm
o
yado
rlarvako
m
paniyao
‘rtas
idagim
uno
s
abatlarningbarchas
hartlari
belgilangantartibdato
m
o
nlaro
‘rtas
idaim
zo
lanadigantegis
hli
s
hartno
m
alar/bitim
lardako
‘rs
atiladi.
Buyuk Britaniya amaliyoti
Ishlab chiqarish kooperativlari
• Фуқароларнинг шахсийиштирок этишҳамда
аъзоларнинг (иштирокчиларнинг) мулк билан
қўшиладиганпай бадалларини бирлаштириш
асосида биргаликда ишлаб чиқаришёки
бошқа хўжалик фаолиятини олиб боришучун
аъзолик негизидагиихтиёрий бирлашмаси
ишлаб чиқаришкооперативиҳисобланади.
• Bu asosan qishloq xo`jalik mahsulotlarini
yetishtirishda bir nechta fermer xo’jaliklarini
hamda dehqon oilalarning birlashmasi
hisoblanadi.
First group PLC bu transport
xizmatini amalga oshiruvchi
aksiyadorlik jamiyati, biroq uning
aksiyalari shu komapaniayaning
ishchilariga tegishli hisoblanadi.
Keys study
Universitetda
san'at
bo'yicha
o'qiyotganda,
Dilnoza
o'zining
tabriknomalarini loyihalash va yasash bilan shug'ullanib do'stlar
va oila a'zolariga yuborgan. Ijobiy fikr-mulohazalardan so'ng u
endi buni rivojlantirishga qaror qildi. Uning do'sti Shahnoza
(biznes fakulteti bitiruvchisi) bu biznesga qo`shilish va marketing
ishlarini olib borishga rozi bo’ldi.
Shahnoza va Dilnoza sizdan qaysi biznes shakli ularga mos
kelishini so`rab murojaat qilishdi.
• sezilarli darajada rasmiyatchilik va tartibga solishdan qochishni
xohlashadi
• biznes yuritilishi kerak bo'lgan tartiblarni o'rnatishda
moslashuvchanlikka ega bo'lishni xohlashadi
• ular o'z ishlarini yakka tartibda boshqarishni xohlashadi
• ular biznesning qarzlari va majburiyatlari uchun shaxsiy
javobgarlikdan qochishni xohlashadi
• biznesni yaratish jarayoni nisbatan arzon va tez bo'lishi kerak
• ular biznesni yo'lga qo'yish uchun o'z kapitallarini katta miqdorda
sarmoya qilishni xohlamaydilar va ehtimol tashqi manbalardan
kapital jalb qilishni xohlaydilar
• ular xodimlarni qabul qilishni xohlashadi
Ishlab chiqarish Kooperativlari
kooperatsiya jismoniy va yuridik shaxslarning
iqtisodiy hamda ijtimoiy faoliyatning turli
sohalarida
umumiy
maqsadlarga
erishish
uchun tashkiliy jihatdan rasmiylashtirilgan,
mulkning shirkat (jamoa) shakliga asoslangan
ixtiyoriy birlashmalaridan (kooperativlaridan)
iboratdir.
