Ratsion xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanining ovqatlanishdagi ahamiyati va rivojlanish istiqbollari Ma’ruza rejasi: 1. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanining predmeta. 2. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanning maqsadi. 3. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanning maqsadi. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha o‘tkazilayotgan xalqaro ekspert tadqiqotlari jahonda va uning ayrim mintaqalarida ushbu mhammo bilan bog‘liq murakkab vaziyat yuzaga kelgani bugungi kunda mazkur muommoni jahon xamjamiyati uchun o‘ta dolzarb va jiddiy taxdidlar qatoriga kiritilmoqda.BMTning oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti xamda Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, xozirgi vaqtda dunyoda 840 milliondan ortiq kishi, ya’ni deyarli xar sakkiz odamning biri to‘yib ovqatlanmayapti, sayyoramiz aholisining 30 foizidan ziyodi to‘laqonli ravishda ovqatlanmaslik, eng asosiy mikroelement va vitaminlar yetishmasligi muommosini boshidan kechirmoqda. Ana shunday sabablar tufayli 160 milliondan ortiq bola bo‘yining o‘sishi, jismoniy va intelektual rivojlanishiga doir kamchiliklardann aziyat chekmoqda. Yer yuzi aholisining tez ko‘payib borayotgani bilan oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmining o‘sish imkoniyatlari cheklangani o‘rtasidagi tafovut oziq- ovqat xavfsizligini ta’minlash masalasi yildan-yilga keskinlashib borayotganining asosiy sababi bo‘lib va bu tafovut, avvalo, oziq- ovqat mahsulotlarini jadal ishlab chiqarish uchun tegishli sharoitlar mavjud bo‘lmagan mamlakat va xududlarda chuqurlashib bormoqda. Eng avvalo, atrof-muxitning ekologik jihatdan buzilishi xamon davom etayotgani, iqlim o‘zgarishlarining oldindan aytib bulmaydigan oqibatlari, tez-tez takrorlanayotgan qurg‘oqchilik va suv resurslari taqchilligi, jumladan, sug‘orish uchun yerosti suvlarining tugab borayotgani, irrigatsiya, meloratsiya va yerlarning unumdorligini qayta tiklashga yo‘naltiriladigan investesiyalarning yetarli emasligi mazkur mhammoni yanada keskinlashtirmoqda. Yerlarning ekologik jihatdan buzilishi kimyoviy moddalar, mineral o‘g‘it va pestiqidlarni tinimsiz ishlatish oqibatida yanada kuchaymoqda. Bularning qaroriga urbanizatsiya, ya’ni shaharlashuv jarayonlari, aholining qishloqlardan shaharlarga ko‘chishi bilan bog‘liq mhammolar xam qo‘shilmoqda. Natijada oziq-ovqat mahsulotlari yetishtirish uchun ekin maydonlari sezilarli darajada qisqarib ketmoqda. Bulardan tashqari, oziq-ovqat mahsulotlarini “daladan dasturxonga” sxemasi bo‘yicha iste’molchiga yetkazib berishda BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, xar yili dunyo bo‘yicha qariyb 1,3 milliard tonna miqdoridagi salham 1 trillion dollarlik oziq-ovqat mahsulotlari nes-nobud bo‘ladi. Demokratik tamoyillarga asoslangan jamiyat va huquqiy davlat vazifalarining markazida inson salomatligi, uning o‘zoq va barahali umr ko‘rishini ta’minlash masalalari turadi va uning bu vazifalarning nechog‘lik bajarilishi davlatning iqtisodiyotni tartibga solishi va siyosatida o‘z ifodasini topadi. Agrar siyosatning iqtisodiyotning alohida mustaqil iqtisodiy siyosati sifatida ajratilishi qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishining xususiyatlari, agrar munosabatlarni tartibga solishning o‘ziga xosligi bilan belgilanadi. Agrar siyosatda katta e’tibor faqat qishloq xo‘jaligida emas,balki butun agrobiznesda ishlab chiqarish faoliyatining eng yuqori pirovard natijalariga, barqaror ishlab chiqarish o‘sish sur’atlariga, uning samaradorligni oshirishga va qishloqni ijtimoiy rivojlantirishga erishishga qaratiladi. “Agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligi” fani iqtisodiyotning bozor tamoyillari asosida rivojlanishida agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash jarayonlarining mohiyatini tushunishda zarur bo‘lgan bilimlar bilan qurollantiradi, jamiyatning har bir a’zosini G‘oyaviy jihatdan yo‘naltirishish, ma’naviy dunyoqarashini kengaytirish, iqtisodiy madaniyatini oshirishga ahamiyatli ta’sir ko‘rsatadi. Qishloq xo‘jaligida bozor munosabatlarini to‘g‘ri tashkil qilish va agrar siyosatni to‘g‘ri olib bormasdan iqtisodiy samaradorlikka erishib bo‘lmaydi. Shuning uchun ham “Agrar siyosat va oziq- ovqat xavfsizligi” fani ta’lim dasturiga kiritilgan. “Agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligi” fani agrar sektorda vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlar va iqtisodiy qonunlarining harakat qilish mexanizmini, ularning namoyon bo‘lish shakllarini va agrar sohada aniq sharoitda ulardan foydalanish xususiyatlarini xamda agrar siyosatning qishloq xo‘jaligi rivojlanishiga ta’siri samarasini va oziq-ovqat xavfsizligi iqtisodiy muommolarini hal etishda, agrar sektorda ishlab chiqarishni takomillashtirish bo‘yicha muqobil qarorlar qabul qilishda qo‘llaniladigan usul va vositalarni o‘rganadi. Fanni o‘rganishdan maqsad - talabalarda agrar siyosat haqida tasavvur uyg‘otish, olib borilayotgan agrar siyosatlarni o‘zaro solishtira olish ko‘nikmasini yaratish va mutaxassis xulosasiga ega bo‘lishini ta’minlash, mamlakat oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashning mohiyati va ahamiyati, oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash maqsadida amalga oshirilayotgan agrar siyosat va islohrtlarning asosiy yo‘nalishlari hamda bosqichlari, mamlakat oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda davlatning roli va iqtisodiy strategiyasi hamda zamonaviy nazariyalar asosida agrar va oziq-ovqat sohalari iqtisodiyotini tartibga solish darajasi va usullariga baho berish bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarni shakllantirishdan iborat. Mazkur fan bilish, amaliy va G‘oyaviy-tarbiyaviy vazifalarni bajarib, agrar va oziq-ovqat sohalari iqtisodiy salohiyatidan samarali foydalanish mhammolari yuzasidan nazariy xulosalar chiqarish va amaliyotda qo‘llash, agrar va oziq-ovqat sohalarida yalpi talab va taklif o‘rtasidagi muvozanatning o‘zgarishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni tahlil qilish, zamonaviy nazariyalar asosida agrar va oziq- ovqat sohalari iqtisodiyotini tartibga solish darajasi va usullariga baho berishga o‘rgatadi. “Agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligi” «Iqtisodiyot nazariyasi”, “Iqtisodiy geografiya”, “Qishloq xo‘jaligi iqtisodiyoti”, “Qishloq xo‘jaligi infratuilmasi”, «Qishloq xo‘jaligida buxgalteriya hisobi va solqqa tortish”, “Qishloq xo‘jaligida investiqion jarayonlarni boshqarish va biznes-rejalashtirish”, “Ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaliklarini tashkil etish va boshqarish”, “Qishloq xo‘jalik mahsulotlar sifati va marketingi”, “Qishloq xo‘jaligida menejment”, “Qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishini tashkil etish” kabi va boshqa iqtisodiy fanlar bilan chambarchas bog‘langan. “Agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligi” fanining nazariy va uslubiy jihatdan bazasi xuddi boshqa tarmoq fanlari kabi iqtisodiyot nazariyasi hisoblanadi.