СИРТЛАРНИ ИЗОЛЯЦИЯЛАШ ИШЛАРИ ТЕХНОЛОГИЯСИ

Yuklangan vaqt

2024-11-12

Yuklab olishlar soni

1

Sahifalar soni

5

Faytl hajmi

19,6 KB


СИРТЛАРНИ ИЗОЛЯЦИЯЛАШ ИШЛАРИ ТЕХНОЛОГИЯСИ Мавзу режаси: 1. Сиртларни занглашдан асрашнинг мохияти. 2. Сиртларни занглашдан ҳимоялашда ишлатиладиган воситалар, материаллар. 3.Сиртларни намдан ҳимоялдаш ишлари технологияси. 4. Меҳнат хавфсизлиги чора ва тадбирлари. Таянч сўз ва иборалар Сирт, металл сирт, занг, занглаш, занглашдан ҳимоялаш, алюминий, рух, алюминий эритмаси, рух эритмаси, битум, резина, пластмасса, лак, эмаль, сопол плитка, ғишт, нам,капиляр нам, намдан ҳимоялаш, гидрофоб материал, рубероид, пергамин, толь, изоль, бризоль, гидроизоль, пленка, винипласт, полиэтилен, фальга, қоришма, цементли қоришма, цемент, кенгаювчи цемент, чўкмайдиган цемент, асфальт, битум. Металл сиртларни занглашдан асрашнинг усулларидан бири электрохимик ҳимоялашдир. Бу усулнинг моҳияти шундаки металл сиртларга жуда юпқа (200 мк) қилиб зангламайдиган металл (алюминий, рух ёки уларнинг қотишмалари) ёткизилади (сепилади). Металл занглашга қарши қоплама завод шароитида жуда қулай ёткизилади: тайёр элемент ванналарда эритилган иссиқ (жуда юқори ҳароратга эга) рух, алюминий эритмаларига ботириб олинади. Қурилиш майдонида пайвандланган жойлар, деталлар «Металлаштириш» (металлизация) усулида СИРТЛАРНИ ИЗОЛЯЦИЯЛАШ ИШЛАРИ ТЕХНОЛОГИЯСИ Мавзу режаси: 1. Сиртларни занглашдан асрашнинг мохияти. 2. Сиртларни занглашдан ҳимоялашда ишлатиладиган воситалар, материаллар. 3.Сиртларни намдан ҳимоялдаш ишлари технологияси. 4. Меҳнат хавфсизлиги чора ва тадбирлари. Таянч сўз ва иборалар Сирт, металл сирт, занг, занглаш, занглашдан ҳимоялаш, алюминий, рух, алюминий эритмаси, рух эритмаси, битум, резина, пластмасса, лак, эмаль, сопол плитка, ғишт, нам,капиляр нам, намдан ҳимоялаш, гидрофоб материал, рубероид, пергамин, толь, изоль, бризоль, гидроизоль, пленка, винипласт, полиэтилен, фальга, қоришма, цементли қоришма, цемент, кенгаювчи цемент, чўкмайдиган цемент, асфальт, битум. Металл сиртларни занглашдан асрашнинг усулларидан бири электрохимик ҳимоялашдир. Бу усулнинг моҳияти шундаки металл сиртларга жуда юпқа (200 мк) қилиб зангламайдиган металл (алюминий, рух ёки уларнинг қотишмалари) ёткизилади (сепилади). Металл занглашга қарши қоплама завод шароитида жуда қулай ёткизилади: тайёр элемент ванналарда эритилган иссиқ (жуда юқори ҳароратга эга) рух, алюминий эритмаларига ботириб олинади. Қурилиш майдонида пайвандланган жойлар, деталлар «Металлаштириш» (металлизация) усулида ҳимояланади. Юзалар тозаланади (чангдан, ёғдан, зангдан) ва дарров сиртлар металланади. Қурилиш конструкциялар, аппаратлар, жиҳозлар сиртларини ташқи муҳит таъсиридан ҳимоялаш мақсадида сиртлар қопланади. Масалан: бўялади, кошинланади, сувалади, битум, резина, пластмасса таркибларни суртиш, рулон ва лист материалларини ёпиштириш, полимерлар шимдириш. Емирилишга қарши қопламанинг тури ИЧЛ да ҳимояланадиган материалнинг турига, агрессив муҳитнинг ҳолатига боғлиқлик равишда келтирилади. Қоплашдан олдин сиртлар чангдан, ифлосликдан, нотекисликлардан тозаланиб, сиртлар қуритилади. Бетон ва ғишт деворларига юқори талаблар қўйилади. Уларнинг намлиги 4% ошмаслиги зарур. Бўяш билан ҳосил қилинадиган қопламалар учун ҳимоявий мустаҳкам бўёк, эмал, лаклар ишлатилади. Бўёклар пистолетларда сепилиши ва қўлда чўткаларда суртилиши мумкин. Сиртларни қоплаб ҳимоялашда кислотага чидамли ғишт, сопол плиткалар, блоклардан фойдаланилади. Намдан ҳимоялаш қопламаларини бажариш технологияси. Бино ва иншоотларнинг ғовак материаллардан тайёрланган конструкцияларини намдан ҳимоялаш мақсадида сувни севмайдиган (гидрофоб)материаллардан фойдаланиб сиртлар қопланади. Бу қатламларни намдан ҳимояловчи, уларни ўрнатиш бўйича бажариладиган ишларни эса намдан ҳимоялаш ишлари деб аташ мақсадга мувофиқдир. Намдан ҳимояловчи қатламни қуйидагича классификациялаш мумкин: жойлашган ўринга қараб: фазода-ҳавода, ер остида ва сув остида; текисликда-вертикал, горизонтал ва оғган сиртлар; қурилиш конструкцияси бўйича -ташқи, ички. тавсияга қараб:-фильтрланишга қарши, иссиқлик-намдан ҳимоялаш. қуриш усулига қараб: буяладиган (қалинлиги 5 мм гача); сувоқланиб ҳосил қилинадиган (цементли, асфальтли ва плёнкасимон материаллар); шимдириладиган; инъекция, монтаж қилинадиган; ҳимояланади. Юзалар тозаланади (чангдан, ёғдан, зангдан) ва дарров сиртлар металланади. Қурилиш конструкциялар, аппаратлар, жиҳозлар сиртларини ташқи муҳит таъсиридан ҳимоялаш мақсадида сиртлар қопланади. Масалан: бўялади, кошинланади, сувалади, битум, резина, пластмасса таркибларни суртиш, рулон ва лист материалларини ёпиштириш, полимерлар шимдириш. Емирилишга қарши қопламанинг тури ИЧЛ да ҳимояланадиган материалнинг турига, агрессив муҳитнинг ҳолатига боғлиқлик равишда келтирилади. Қоплашдан олдин сиртлар чангдан, ифлосликдан, нотекисликлардан тозаланиб, сиртлар қуритилади. Бетон ва ғишт деворларига юқори талаблар қўйилади. Уларнинг намлиги 4% ошмаслиги зарур. Бўяш билан ҳосил қилинадиган қопламалар учун ҳимоявий мустаҳкам бўёк, эмал, лаклар ишлатилади. Бўёклар пистолетларда сепилиши ва қўлда чўткаларда суртилиши мумкин. Сиртларни қоплаб ҳимоялашда кислотага чидамли ғишт, сопол плиткалар, блоклардан фойдаланилади. Намдан ҳимоялаш қопламаларини бажариш технологияси. Бино ва иншоотларнинг ғовак материаллардан тайёрланган конструкцияларини намдан ҳимоялаш мақсадида сувни севмайдиган (гидрофоб)материаллардан фойдаланиб сиртлар қопланади. Бу қатламларни намдан ҳимояловчи, уларни ўрнатиш бўйича бажариладиган ишларни эса намдан ҳимоялаш ишлари деб аташ мақсадга мувофиқдир. Намдан ҳимояловчи қатламни қуйидагича классификациялаш мумкин: жойлашган ўринга қараб: фазода-ҳавода, ер остида ва сув остида; текисликда-вертикал, горизонтал ва оғган сиртлар; қурилиш конструкцияси бўйича -ташқи, ички. тавсияга қараб:-фильтрланишга қарши, иссиқлик-намдан ҳимоялаш. қуриш усулига қараб: буяладиган (қалинлиги 5 мм гача); сувоқланиб ҳосил қилинадиган (цементли, асфальтли ва плёнкасимон материаллар); шимдириладиган; инъекция, монтаж қилинадиган; материалига нисбатан: цементли, асфальтли, битумли, поли- мерцементли, полимерли (пластмасса) металли. конструкцияси бўйича: бир ва кўп қатламли, арматураланган ва арматураланмаган, ҳимоя қатлами билан ва унингсиз ва бошқалар. Намдан ҳимоялаш ишларида рулон материаллар сифатида рубероид, пергамин, толь, толь-тери, изол, бризол, гидроизол каби материаллар ишлатилади. Бундан ташқари намдан ҳимоялаш ишларида мастикалар, синтетик ва полимер қоришмалар, эмульсия, лак смола, пленка, винипласт листи, полиэтилен, шиша материал, фальга, ва бошқалардан фойдаланилади. Клейланадиган намдан ҳимояловчи қатламни қуриш. Бундай қатламни қуриш учун гидроизол, изол, бризол, шиша-газлама каби рулонли материаллардан фойдаланилади. Ишлатиладиган материалнинг турига қараб мастика танланади. Битум асосида олинган материаллар-битум, катрон асосида олинган материаллар-катрон мастикасида ёпиштирилади. Рулонларнинг устма-уст жойлашиши-100 мм ни ташкил этади. Чоклар устма- уст турмаслиги (қатламлар бўйича) улар камида 300 мм силжитилиши керак. Вертикал сиртларда рулон материаллар пастдан юқорига қараб клейланиб борилади. Мастика аввал ҳимояланадиган сиртга, сўнг рулон материалига 1-2 мм қалинликда сурилади. Бўяб намдан ҳимоялаш. Бўяш билан ҳосил қилинадиган намдан ҳимояловчи қатлам асосан конструкцияни капилляр намдан ҳимоялаш учун хизмат қилади. Бундай қатлам учун асос текис, қаттиқ бўлиши керак. Намдан ҳимояловчи қатлам ҳимояланадиган сиртга камида икки қатлам иссиқ ёки совуқ битум мастикаси суртилиб ҳосил қилинади. Сувоқлаш билан намдан ҳимоялаш. Бундай намдан ҳимоялаш қатлами бинонинг тула чўқишидан сўнг бажарилади. Цементли қоришма тайёрланганда сувга чидамли, чукмайдиган цемент (водос-тойкий, безусадочный цемент - ВБЦ), кенгаювчи цемент ва бошқа махсус цементлардан фойдаланилади. Сувоқлашдан олдин юзалар намланади, бетон юзалар бундан ташқари уриб чиқилади (сиртга сунъий равишда гадир- материалига нисбатан: цементли, асфальтли, битумли, поли- мерцементли, полимерли (пластмасса) металли. конструкцияси бўйича: бир ва кўп қатламли, арматураланган ва арматураланмаган, ҳимоя қатлами билан ва унингсиз ва бошқалар. Намдан ҳимоялаш ишларида рулон материаллар сифатида рубероид, пергамин, толь, толь-тери, изол, бризол, гидроизол каби материаллар ишлатилади. Бундан ташқари намдан ҳимоялаш ишларида мастикалар, синтетик ва полимер қоришмалар, эмульсия, лак смола, пленка, винипласт листи, полиэтилен, шиша материал, фальга, ва бошқалардан фойдаланилади. Клейланадиган намдан ҳимояловчи қатламни қуриш. Бундай қатламни қуриш учун гидроизол, изол, бризол, шиша-газлама каби рулонли материаллардан фойдаланилади. Ишлатиладиган материалнинг турига қараб мастика танланади. Битум асосида олинган материаллар-битум, катрон асосида олинган материаллар-катрон мастикасида ёпиштирилади. Рулонларнинг устма-уст жойлашиши-100 мм ни ташкил этади. Чоклар устма- уст турмаслиги (қатламлар бўйича) улар камида 300 мм силжитилиши керак. Вертикал сиртларда рулон материаллар пастдан юқорига қараб клейланиб борилади. Мастика аввал ҳимояланадиган сиртга, сўнг рулон материалига 1-2 мм қалинликда сурилади. Бўяб намдан ҳимоялаш. Бўяш билан ҳосил қилинадиган намдан ҳимояловчи қатлам асосан конструкцияни капилляр намдан ҳимоялаш учун хизмат қилади. Бундай қатлам учун асос текис, қаттиқ бўлиши керак. Намдан ҳимояловчи қатлам ҳимояланадиган сиртга камида икки қатлам иссиқ ёки совуқ битум мастикаси суртилиб ҳосил қилинади. Сувоқлаш билан намдан ҳимоялаш. Бундай намдан ҳимоялаш қатлами бинонинг тула чўқишидан сўнг бажарилади. Цементли қоришма тайёрланганда сувга чидамли, чукмайдиган цемент (водос-тойкий, безусадочный цемент - ВБЦ), кенгаювчи цемент ва бошқа махсус цементлардан фойдаланилади. Сувоқлашдан олдин юзалар намланади, бетон юзалар бундан ташқари уриб чиқилади (сиртга сунъий равишда гадир- будирликлар ҳосил қилинади). Қоришма ало-хида қатламлар кўринишида қалинлиги 6-10 мм қилиб сурилади. Асфальтли намдан ҳимоялаш. Иссиқ ва совуқ асфальт мастикаларидан, қоришмаларидан бажарилади. Асфальт горизонтал юзаларга қалинлиги 7-10 мм ли қатлам кўринишида эни 2-2,5 м узунлиги 20 м гача майдончалар бўйича тўшалади. Вертикал сиртларга асфальт мастикаси баландлиги 1,4-1,8 м ли яруслар бўйича 5-7 мм қалинликда ётқизилади. Назорат саволлари: 1. Сиртларни занглашдан ҳимоялашнинг электрохимик усули моҳиятини ёритинг. 2. Металл сиртлар завод шароитида қандай материал билан қопланади? 3. Бўяш билан ҳосил қилинадиган қопламалар учун қандай материаллардан фойдаланилади? 4. Сиртларни қоплаш билан ҳимоялашда қандай материаллардан фойдаланилади? 5. Бино ва иншоотлари конструкциялари нима учун намдан ҳимояланади? 6. Намдан ҳимояланувчи қатламни қандай классификациялаш мумкин? 7. Барпо этиш усулига қараб намдан ҳимояловчи қатлам қандай турланади? 8. Конструкцияси бўйича намдан ҳимояланувчи қатлам қандай турланади? 9. Клейланадиган намдан ҳимояланувчи қатламни барпо этишда рулон материалининг клейланиш тартибини баён қилинг. 10. Бўяб ҳосил қилинадиган намдан ҳимояланувчи қатлам сиртларини қандай намдан ҳимояланади? 11. Сувоқлаш билан ҳосил қиладиган намдан ҳимояланувчи қатлам учун қандай қоришма таркиблари тавсия этилади? 12. Асфальтли намдан ҳимояловчи қатлам қандай тартибда қурилади? 13. Меҳнат хавфсизлиги чора ва тадбирлари. будирликлар ҳосил қилинади). Қоришма ало-хида қатламлар кўринишида қалинлиги 6-10 мм қилиб сурилади. Асфальтли намдан ҳимоялаш. Иссиқ ва совуқ асфальт мастикаларидан, қоришмаларидан бажарилади. Асфальт горизонтал юзаларга қалинлиги 7-10 мм ли қатлам кўринишида эни 2-2,5 м узунлиги 20 м гача майдончалар бўйича тўшалади. Вертикал сиртларга асфальт мастикаси баландлиги 1,4-1,8 м ли яруслар бўйича 5-7 мм қалинликда ётқизилади. Назорат саволлари: 1. Сиртларни занглашдан ҳимоялашнинг электрохимик усули моҳиятини ёритинг. 2. Металл сиртлар завод шароитида қандай материал билан қопланади? 3. Бўяш билан ҳосил қилинадиган қопламалар учун қандай материаллардан фойдаланилади? 4. Сиртларни қоплаш билан ҳимоялашда қандай материаллардан фойдаланилади? 5. Бино ва иншоотлари конструкциялари нима учун намдан ҳимояланади? 6. Намдан ҳимояланувчи қатламни қандай классификациялаш мумкин? 7. Барпо этиш усулига қараб намдан ҳимояловчи қатлам қандай турланади? 8. Конструкцияси бўйича намдан ҳимояланувчи қатлам қандай турланади? 9. Клейланадиган намдан ҳимояланувчи қатламни барпо этишда рулон материалининг клейланиш тартибини баён қилинг. 10. Бўяб ҳосил қилинадиган намдан ҳимояланувчи қатлам сиртларини қандай намдан ҳимояланади? 11. Сувоқлаш билан ҳосил қиладиган намдан ҳимояланувчи қатлам учун қандай қоришма таркиблари тавсия этилади? 12. Асфальтли намдан ҳимояловчи қатлам қандай тартибда қурилади? 13. Меҳнат хавфсизлиги чора ва тадбирлари. Адабиётлар: 1. Бадьин Г.М. Мещаниқов А.В. "Технология строительного производства" Ленинград, СИ, 1997 г. 606 стр. 2. Атоев С.С., Луцкий С.Я. Технология механизация и автоматизация строительного производства. М.СИ. 1984г. 3. СНиП 3-4-80 техника безопасности в строительстве. Адабиётлар: 1. Бадьин Г.М. Мещаниқов А.В. "Технология строительного производства" Ленинград, СИ, 1997 г. 606 стр. 2. Атоев С.С., Луцкий С.Я. Технология механизация и автоматизация строительного производства. М.СИ. 1984г. 3. СНиП 3-4-80 техника безопасности в строительстве.